Abraham Stern
Abraham Stern urodził się w Hrubieszowie w 1769 roku. Był samoukiem, od najmłodszych lat interesował się mechaniką. Terminując u hrubieszowskiego zegarmistrza, zwrócił na siebie uwagę właściciela miasta Stanisława Staszica, który pomógł mu w rozwinięciu naukowej kariery. Było to zgodne z nieszablonowym działaniem wielkiego księdza reformatora, nieliczącego się z krytycznymi uwagami ówczesnej elity, dalekiej od uznania jakichkolwiek dokonań domorosłego naukowca - Żyda.
A ten był genialnym wynalazcą wielu maszyn i przyrządów. Skonstruował m.in. trak tartaczny, młocarnię, żniwiarkę oraz liczne przyrządy miernicze. W 1812 roku zakończył prace nad arytmometrem, czyli ręczną maszyną arytmetyczną do czterech podstawowych działań. To postawiło go w szeregu wybitnych uczonych i wynalazców, jak Pascal czy Leibniz, którzy także pracowali nad wynalezieniem maszyny do liczenia. Jednak skuteczne okazały się wysiłki hrubieszowianina.
Stern po raz pierwszy zaprezentował prototyp swojej maszyny liczącej w Warszawie. Jego promotorem był Staszic, który na posiedzeniu Towarzystwa Przyjaciół Nauk w dniu 7 stycznia 1813 roku oświadczy; " Z Departamentu Lubelskiego, Lubelskiego miasta Hrubieszowa mieszkaniec starozakonnego wyznania, Abraham Stern, od wielu lat pracując nad wynalazkiem machiny rachunkowej, która by wszystkie cztery działania arytmetyczne ziszczała, machinę tę ukończył i pod rozwagę Towarzystwa poddał ..." Staszic, głoszący zasadę równości wszystkich ludzi, oczekiwał nie tylko uznania wynalazku, ale i przyjęcia w poczet TPN jego autora. A z tym nie chcieli pogodzić się konserwatywni członkowie towarzystwa. Tym bardziej, że konstytucja Księstwa Warszawskiego przyznawała wprawdzie równość wszystkim obywatelom kraju, jednak jej postanowienia dotyczące Żydów pozostawały w rzeczywistości na papierze.
Postępowy ksiądz postawił sprawę Sterna kategorycznie i wobec jawnej niechęci części naukowej elity zrezygnował z prezesury w TPN. Jednak uległ namowom większości członków TPN i po przedłużających się pertraktacjach ponownie objął to stanowisko.
W 1830 roku także Stern został członkiem TPN.
W 1816 roku hrubieszowski wynalazca skonstruował maszynę do obliczania pierwiastków kwadratowych, a w rok później maszynę rachunkową, łączącą możliwości dwóch poprzednich, czyli cztery podstawowe działania z ułamkami oraz pierwiastkowanie.
Wprawdzie dziś niewielu pamięta o osiągnięciach Abrahama Sterna, ale już za jego życia korzystała z nich Akademia Nauk w Petersburgu i inne uczelnie, a w czasach nam znacznie bliższych producent maszyn liczących - Zakłady Metalowe " Mesko " w Skarżysku Kamiennej.
Abraham Stern zmarł 2 lutego 1842 roku w Warszawie. Był pradziadkiem poety Antoniego Słonimskiego.
