Historia

Rys historyczny:

1400 - w akcie fundacyjnym parafii rubieszowskiej wymieniono nazwy folwarków królewskich: Rubieszów, Czerniczyn, Brodzica, Dziekanów, Szpikołosy, Ślipcze, Cucniów, Busieniec, Huszcza.

1417 - Rubieszów ośrodkiem starostwa niegrodoweg , jednego z bogatszych w Polsce. Bezpośrednim właścicielem starostwa był król, który wydzierżawiał te dobra albo swoim zaufanym albo ludziom zasłużonym dla Rzeczypospolitej. Starosta niegrodowy był więc wyłącznie dzierżawcą dóbr stanowiących własność króla, w odróżnieniu od starosty grodowego, który był urzędnikiem.

1564 - według lustracji Ziemi Chełmskiej starostwo dzieliło się na część rubieszowską składająca się z miasta Rubieszów i 7 wsi: Bogucice, Brodzica, Czerniczyn, Dziekanów, Mieniany, Pobereżany, Sławęcin oraz działka Ślepcze składająca się z 3 wsi działka Jarosławiec (3 wsie),działka Szpikołosy (2 wsie) oraz wsi Huszcza -jedynej na prawym brzegu Bugu ,odjętej od starostwa lubomelskiego. Łącznie starostwo miało wówczas 1 miasto o 16 wsi.

1665 - lustratorzy Ziemi Chełmskiej wykazują, że w skład starostwa rubieszowskiego , dzierżawionego wówczas przez Mikołaja z Żurowa Daniłowicza -podstolego koronnego i podkomorzego chełmskiego wraz z żoną Apolironyją z Lubieniec, wchodziły wówczas : miasto Rubieszów oraz wsie leżące w granicach pow. chełmskiego: Czerniczyn, Brodzica, Kozodawy, Poberzeżany , Mieniany, Jarosławiec, Bogucice, Putnowice, Busieniec a także wsie w granicach pow. horodelskiego z woj. bełskiego: Ślipcze, Kosmów,Cucniów, Dziekanów i Szpikołosy.

1638 - Łukasz z Bnina Opaliński, starosta niegrodowy rubieszowski ,wydziela za zgodą króla Władysława IV część terytorium starostwa położoną za Bugiem i eryguje tam nowe miasto Opalin. 1772 - po śmierci starosty Franciszka Salezego Potockiego i I Rozbiorze Polski austriacki zaborca zagarnia na swa własność dobra starostwa rubieszowskiego.

1799 - rząd austriacki przekazuje dobra rubieszowskie hr Ignacemu Cetnerowi (ostatniemu w I Rzeczypospolitej wojewodzie bełskiemu) w drodze zamiany za żupy solne będące własnością Cetnara 30.03.1800 - Ignacy Cetner wraz ze swa córką Anną Potocką sprzedaje we Lwowie dobra dawnego starostwa hrubieszowskiego (miasto Hrubieszów z Wójtostwem i Podzamczem) oraz wsie Pobereżany, Czerniczyn, Brodzicę, Dziekanów, część Szpikołosów zwaną Starościńską, Jarosławiec, Busieniec za kwotę 700 tyś. zł Aleksandrowi i Annie z Zamojskich książętom Sapiehom. W imieniu Sapiehów kontrakt zawarł i podpisał ks. Stanisław Staszic, rzeczywisty nabywca dóbr. Ponieważ jednak nie był szlachcicem, nie mógł w państwie austriackim wpisać swego nazwiska do tabeli właścicieli ziemskich. Posłużył się podstawionymi właścicielami - swoimi przyjaciółmi Sapiehami.

1811 - w Księstwie Warszawskim nie było takich ograniczeń prawnych, co do własności ziemskiej jak w Austrii i dlatego księżna Sapieżyna ujawniając prawowitego właściciela dóbr hrubieszowskich zezwoliła na przepisanie tytułu własności w księgach departamentu lubelskiego na osobę ks. Stanisława Staszica.

1816 - ks. Stanisław Staszic zakłada fundację pod nazwą Towarzystwa Rolnicze Hrubieszowskie „wzorem sprawiedliwego urządzenia włościan dla ratowania się wspólnie w nieszczęściach". W skład fundacji TRH weszły wsie: Białoskóry, Busieniec, Drohiczany, Dziekanów, Jarosławiec, Putnowice Górne, Szpikołosy oraz przedmieścia Hrubieszowa - Pobereżany i Wójtostwo,a więc w większości wsie stanowiące do 1772 r. własność królewską w granicach starostwa hrubieszowskiego. Stanisław Staszic, pamiętający jeszcze czasy niepodległej I Rzeczypospolitej, stał się w ten sposób jakby ostatnim starostą polskim w XIX wieku, w czasie zaborów.

1945 - zgodnie z dekretem PKWN o reformie rolnej ziemie TRH znacjonalizowano, a same Towarzystwo rozwiązano. Tak to uległa likwidacji idea Staszica i zniknął ostatni ślad po staropolskim starostwie hrubieszowskim .