Szlaki turystyczne
Gródek - Czumów
Trasę tej ścieżki wyznaczają przystanki:
Przystanek 1 - Grodzisko w Gródku
Przystanek 2 - stanowisko susła perełkowanego
Przystanek 3 - Nadbużański Obszar Chronionego Krajobrazu
Przystanek 4 - Błonia Nadbużańskie
Przystanek 5 - Bóbr europejski
Przystanek 6 - Rzeka Bug
Przystanek 7 - Pałacyk w Czumowie
1. Stefankowice - stanowisko sosny czarnej, park podworski wraz z XIX - wieczną kuźnią, bezimienne mogiły żołnierskie
2. Ubrodowice - kopiec/mogiła z okresu I wojny św.
3. Białoskóry - Strzelecki Park Krajobrazowy, w lesie bezimienne mogiły z okresu II wojny św.
4. Szpikołosy - dawna cerkiew grekokatolicka z 1801 r, kapliczka z 1906 r.
5. Dziekanów - rządcówka oraz kuźnia TRH, grobowiec pierwszego prezesa TRH Józefa Grotthusa, kaplica grobowa rodziny Grotthusów, pomnik Stanisława Staszica
6. Moroczyn - ruiny zespołu dworskiego wraz z parkiem podworskim oraz stawem. stary cmentarz prawosławny z mogiłą podchorążego Stanisława Bąka z 1939 r.
7. Teptiuków - nadbużańskie oczka wodne
8. Gródek - stanowisko żołny oraz susła perełkowanego, wczesnośredniowieczne grodzisko, wąwóz lessowy, płaty roślinności stepowej, miejsce częstych prac archeologicznych
Szlak Gocki - to jeden z najatrakcyjniejszych szlaków turystycznych powiatu hrubieszowskiego. Prowadzi przez takie miejscowości jak: Masłomęcz, gdzie zobaczyć można replikę chaty gockiej, Kosmów (pozostałości zespołu dworsko - pałacowego), Cichobórz - tutaj zaobserwować można czaple siwe oraz Kryłów gdzie można obejrzeć ruiny zamku a także "poznać" kamiennego wilka, który pomaga kobietom bezpłodnym.
Szlak Gocki Szlak turystyczny powstał dzięki Stowarzyszeniu Hrubieszowsko-Mireckiemu „Lepsze jutro”. Szlak turystyczny przebiega z miejscowości Masłomęcz do Kryłowa. Masłomęcz w II-V w. był stolicą kotliny Hrubieszowskiej zamieszkiwanej przez Gotów. W dalszej części przebiega przez Mieniany i Kosmów położony w Nadbużańskim Obszarze Chronionego Krajobrazu. Kolejnym etapem jest podróż przez Kolonie Kryłów obok figury św. Mikołaja z wilkiem i cudownym źródełkiem (ciekawostką jest legenda krążąca wokół figury wilka, który pozbawiony jest częściowo jednego ucha), aż do Kryłowa, gdzie znajdują się ruiny zamku na wyspie, brama pałacowa, mury poklasztorne, a także zabytkowy Kościół. Szlak Gocki prowadzi nie tylko przez najbardziej atrakcyjne miejsca wykopalisk południowej części Kotliny Hrubieszowskiej, ale również przez ciekawe miejsca krajobrazowe, historyczne i unikalne, wspaniałe relikty przyrody takie jak: 1. Masłomęcz – skansen archeologiczny „Wioska Gotów w Masłomęczu”, jest to ciekawa oraz wartościowa edukacyjnie i turystycznie oferta dla wszystkich grup wiekowych, dla szkół jak również dla indywidualnie zwiedzających. W Wiosce Gotów można odwiedzić rekonstrukcje chat gockich z IV w. oraz zapoznać się ze zwyczajami plemienia Gotów. 2. Cmentarzysko gockie zniszczone ostrzałem artyleryjskim w I wojnie przecina dzisiaj szosa. Odkryto pozostałości szkieletów i drobnych przedmiotów z wyposażenia grobów z III w. 3. Masłomęcz - stolica gockiej Kotliny Hrubieszowskiej, zajmuje rozległy obszar pomiędzy szosą z Hrubieszowa do Mircza a ulicą Zieloną w Masłomęczu, sięgając Cichobórskiego Lasu. W starożytności, równolegle pomiędzy nimi, przecinała ją droga. Szacuje się, że jej zabudowę mogło tworzyć nawet 200 chat, takich, jak ta zrekonstruowana. To największa osada gocka z Kotliny Hrubieszowskiej. 4. Masłomęcz. Za zabudowaniami gospodarstwa Mazurów, na niewielkim wyniesieniu znajdowało się rozpoznane w całości cmentarzysko. Ogrodzone płotem na planie rombu miało w środku okrągły plac. Znajdowało się na nim 556 grobów, rozmieszczanych w rzędach i na łukach. U schyłku starożytności była tutaj też mała budowla słupowa o lekkiej konstrukcji ścian (kapliczka). Zabytki z cmentarzyska można oglądać w muzeach w Hrubieszowie i w Zamościu. 5. Mieniany - trasa wiedzie przez zaplecze gospodarcze masłomęckiej osady. Badano tutaj niewielką zagrodę rolną z III/IV w. W jej pobliżu odkryto w latach 50. XX wieku skarb monet rzymskich, które uległy rozproszeniu. 6. Kosmów - trasa biegnie wzdłuż rzeczki Bukowej, południowej granicy grupy masłomęckiej. Krawędź jej doliny, to był prawdziwy raj dla osadników już w epoce kamienia. Nie znamy przyczyny, dla której gockie osadnictwo nie chciało tak długo jej przekroczyć. 7. Kosmów. U ujścia Bukowej do Bugu znajdowała się spora osada gocka, być może strzegąca tego kluczowego miejsca. Na polach pomiędzy parkiem dworskim a wsią jeszcze w XIX w. widoczne było kurhanowe cmentarzysko wczesnosłowiańskie z VII-VIII w. 8. Szlak prowadzi przez południową część Nadbużańskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, gdzie znajduje się siedlisko czapli siwej (największe na Zamojszczyźnie), wdzięczny obiekt dla obserwacji ornitologicznych. 9. Wschodnia strona doliny Bukowej była w czasach gockich długo „ziemią niczyją”, ale penetrowaną przez Gotów intensywnie. Najprawdopodobniej dopiero w końcu IV w. podporządkowali sobie oni ten obszar na kolejne 100 lat.
Hrubieszów - Dołhobyczów.
1. Husynne - szlak gocianich gniazd, cmentarz wojenny
2. Moroczyn - ruiny zespołu dworskiego pochodzacego z XIX w. wraz z parkiem podworskim ze stawem, stary cemntarz prawosławny z mogiłą podchorążegoStanisława Bąka z 1939 r.
3. Dziekanów - Kuźnia oraz Zarządcówka Towarzystwa Rolniczego Hrubieszowskiego (TRH), miejsce spoczynku pierwszego prezesa TRH - Józefa Grotthusa oraz jego żony, pomnik Stanisława Staszica
4. Hrubieszów - Dworek Du Chateau - Muzeum im. ks. St. Staszica (informacja turystyczna, siedziba TRH), jedyna w Polsce trzynastokopułowa cerkiew prawosławna, pomnik Bolesława Prusa oraz stara plebania, która była jego miejscem urodzenia, dom rodzinny prof. Wiktora Zina, dawna kwatera mjr. Henryka Dobrzańskiego
5. Gródek - stanowisko susła perełkowanego, żołny, płaty roslinności stepowej, wąwóz lessowy, wczesnośredniowieczne grodzisko, miejsce częstych prac archeologicznych "Królewski Kat"
6. Czumów - pałacyk z XIX w.
7. Ślipcze - przełom Bugu, tajemnicze kurhany z "Mogiłą Chrobrego"
8. Kosmów - kopiec - pomnik z okresu zarazy morowej, park podworski
NADBUŻAŃSKI SZLAK ROWEROWY
Miłośników wypraw i przygód turystyki rowerowej i pieszej zachęcamy do przebycia wytyczonych szlaków, które biegną przez ciekawe i atrakcyjne miejsca powiatu. Wytrawni bądź też początkujący miłośnicy ornitologii mogą wybrać ścieżkę przyrodniczą obserwując liczne kolonie ptaków wodno-łąkowych. Bardzo często na tej tajemniczej ziemi prowadzone są badania archeologiczne nierzadko wieńczone sensacyjnymi odkryciami. Janów Podlaski - Hrubieszów 1. Stefankowice - stanowisko sosny czarnej, park podworski wraz z XIX-wieczną kuźnią, bezimienne mogiły żołnierskie, 2. Ubrodowice - kopiec/mogiła z okresu I wojny światowej, 3. Białoskóry - Strzelecki Park Krajobrazowy, w lesie bezimienne mogiły z okresu II wojny światowej, 4. Szpikołosy - dawna cerkiew grekokatolicka z 1801 r., kapliczka z 1906 r., 5. Dziekanów - zarządcówka oraz kuźnia TRH, grobowiec pierwszego prezesa TRH Józefa Grotthusa, kaplica grobowa rodziny Grotthusów, pomnik Stanisława Staszica, 6. Moroczyn - ruiny zespołu dworskiego wraz z parkiem podworskim oraz stawem, stary cmentarz prawosławny z mogiłą podchorążego Stanisława Bąka z 1939 r., 7. Teptiuków - nadbużańskie oczka wodne, 8. Gródek - stanowisko żołny oraz susła perełkowanego, wczesnośredniowieczne grodzisko, wąwóz lessowy, płaty roślinności stepowej, miejsce częstych prac archeologicznych.
Szlak cerkiewny
1. Dołhobyczów - cerkiew prawosławna w stylu bizantyjskim z 1904 r. pw. św. Symeona Słupnika (obecnie nieczynna), 2. Sulimów - cerkiew grekokatolicka pw. św. Jana Ewangelisty z 1867 r. (obecnie użytkowana jako kościół rzymskokatolicki), 3. Dłużniów - cerkiew grekokatolicka pw. Podniesienia Krzyża Świętego z 1882 r. Jedna z największych drewnianych cerkwi w Polsce (obecnie użytkowana jako kościół rzymskokatolicki), 4. Wyżłów - dawna cerkiew grekokatolicka pw. św. Mikołaja, wzniesiona w 1910 r., 5. Myców - dawna cerkiew grekokatolicka pw. św. Mikołaja z 1865 r., 6. Chłopiatyn - drewniana cerkiew grekokatolicka z 1863 r. pw. Zesłania Ducha Świętego, przypominająca cerkiewki beskidzkie, (obecnie użytkowana jako kościół rzymskokatolicki pw. Matki Kościoła), 7. Liski - cerkiew grekokatolicka drewniana pw. św. Jana Chrzciciela z 1872 r. (obecnie użytkowana jako kościół rzymskokatolicki)
Szlak Staszicowski
1. Hrubieszów - muzeum im. ks. Stanisława Staszica - tutaj możemy zapoznać się z dziejami miasta i regionu, hrubieszowską sztuką ludową oraz obejrzeć wystawę Region w plastyce, pomnik Stanisława Staszica w Hrubieszowie wzniesiony w 1922 r. z inicjatywy mieszkańców miasta dla upamiętnienia założyciela Towarzystwa Rolniczego Hrubieszowskiego, 2. Moroczyn - ruiny zespołu dworskiego z XIX w., park podworski ze stawem pośrodku, przydrożna kapliczka z XVIII w., 3. Dziekanów - pomnik Stanisława Staszica, założyciela Towarzystwa Rolniczego Hrubieszowskiego, zarządcówka TRH, kuźnia TRH, kaplica grobowa rodziny Grotthusów - dziedzicznych prezesów TRH, pomnik nagrobny pierwszego prezesa TRH Józefa Grotthusa i jego żony Tekli, 4. Jarosławiec - miejscowość, która kojarzy się ze spuścizną po ks. Stanisławie Staszicu. Zajazd, spichlerz, leśniczówka - to tylko niektóre pamiątki po działalności Towarzystwa Rolniczego Hrubieszowskiego.
Szlak historyczny
Ziemia hrubieszowska posiada bogatą, ciekawą historię. Aby ją poznać należy zapoznać się z zabytkami, które po sobie zostawiła. Szlak historyczny prowadzi po terenach najważniejszych wydarzeń historycznych w rejonie. Wiele z nich odegrało znaczącą rolę w kształtowaniu historii Polski. - Hrubieszów - Muzeum im. ks. Stanisława Staszica, cerkiew prawosławna pw. Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny i dawna cerkiew grekokatolicka, obecnie kościół św. Stanisława Kostki, dworek zbudowany w II połowie XIX w., dworek Du Chateau), - Czerniczyn - zabytkowy, murowany kościółek, wzniesiony w 1870 r. jako cerkiew unicka pw. Wszystkich Świętych, - Masłomęcz - cmentarzysko i była osada Gotów z II-IV wieku, - Mieniany - kaplica grobowa rodziny de Magura Madan, - Kozodawy - kopiec - mogiła z okresu I wojny światowej, - Gródek - „Królewski Kąt”, największe w Europie cmentarzysko gockie, dawniej jeden z najważniejszych Grodów Czerwieńskich, - Czumów - pałac z przełomu XIX-XX wieku, wzniesiony dla rodziny Pohoreckich, - Kryłów - ruiny zamku Ostrorogów z XVI-XVII w., kościół pw. Narodzenia NMP z 1859 -1860 r., neogotycka brama pałacowa J. B. Chrzanowskich z 1820 r., - Dołhobyczów - pałacowy zespół budowany przez Antonio Corazzi, cerkiew św. Szymona Słupnika z 1910 r., która w czerwcu 2010 r. została wyremontowana, kościół neogotycki wybudowany w latach 1911-1914, - Horoszyce - cmentarz prawosławny - dawniej grekokatolicki z przełomu XVIII - XIX w., - Kościeszyn - drewniana kapliczka pw. św. Jana Nepomucena z 1889 r., - Myców - kaplica grobowa rodziny Hulimków z 1900 r., - Oszczów - rzymskokatolicki kościół drewniany pw. św. Barbary założony w 1949-1952 r., skarbiec kościelny z 1746 r., barokowy dwór z II połowy XVIII w., barokowa figura św. Jana Nepomucena z 1776 r., cmentarz na którym są grobowce rodziny Świeżawskich i Woyciechowskich, - Żniatyn - barokowy rzymskokatolicki kościół pw. św. Michała Archanioła z 1790 r., - Werbkowice - pałac z I połowy XIX w., wraz z zespołem pałacowym, dawna cerkiew prawosławna, obecnie drewniany kościół pw. NMB i św. Michała, - Podhorce - cmentarz z okresu I wojny światowej, - Turkowice - dawny zespół klasztorny monasteru prawosławnego, - Terebiń - dawna cerkiew unicka, obecnie kościół pw. św. Piotra i Pawła, - Trzeszczany - zespół pałacowy Bełżeckich z XIX w., kościół z 1913- 1923 r. pw. Trójcy Przenajświętszej i Narodzenia NMP, - Uchanie - kościół renesansowy z 1625 r. pw. NMP, kapliczka św. Jana i Antoniego, cmentarz żydowski, - Teratyn - kościół pw. św. Stanisława BM z 1880 r., dawniej cerkiew prawosławna, - Horodło - pozostałości zamku starostów horodelskich z XV w., znanego z zawartej w 1413 r. Unii Horodelskiej, zamczysko tzw Wały Jagiellońskie”, kościół parafialny pw. św. Jacka, kościół filialny pw. św. Mikołaja i Podwyższenia Krzyża Świętego, budynek Urzędu Gminy z 1923 r., - Hrebenne - zespół dworski z ok. XIX w., - Kopyłów - cmentarz prawosławny z II połowy XIX w., zespół dworski z ok. XIX w., - Strzyżów - dawna cerkiew unicka z 1817 r., aktualnie kościół pw. Narodzenia NMP, dzwonnica z 1817 r., pałac z 1836 roku.
Szlak „Tadeusza Kościuszki”
Szlak rozpoczyna się przy Kopcu Kościuszki w Uchańce upamiętniającym miejsce bitwy z 18 lipca 1792 roku i prowadzi do Krasnegostawu. Wędrując szlakiem zwiedzimy cerkiew prawosławną z XIX wieku oraz zespół dworski otoczony parkiem krajobrazowym, cerkiew prawosławną z XIX w Dubience, pałac myśliwski Zamoyskich w Maziarni Strzeleckiej, dotrzemy do Strzeleckiego Parku Krajobrazowego z rezerwatem leśnym „Liski” i faunistycznym „Siedliszcze”, zwiedzimy kościół w Buśnie, dawną cerkiew (przebudowaną na szkołę).Dalej szlak biegnie przez miejscowości Kraśniczyn, Surhów ( klasycystyczny pałac Cieszkowskich z lat 1813-19), Zalew Tuligłowy, Krasnystaw (kościół pw. Św. Franciszka Ksawerego 1695-1717 z klasztorem jezuitów oraz zespół zabudowy staromiejskiej z ratuszem z XVIII-XIX w.
Ciekawe nazwy wsi Powiatu Hrubieszowskiego:
